خرافات چيست ؟ آيا واقعاً باورهايي مثل صبر كردن بعد از عطسه يا دود كردن اسپند و رفع بدي‌ها مبدأ و منشأ واقعي و علمي دارند؟ اين‌ها سؤال‌هايي هستند كه براي بسياري از ما پيش مي‌آيند. اما شايد تابه‌حال جواب قانع‌كننده‌اي براي آنها پيدا نكرده باشيد. به‌طوركلي دنياي خرافات محيط پررمزوراز و جذابي است كه بسياري از ما را به سمت خود مي‌كشاند. بااين‌حال باورداشتن به خرافات مي‌تواند مشكلاتي را نيز به همراه داشته باشد. براي مثال اين اعتقادات به‌تدريج باور به اينكه خودتان مسئول اتفاقات زندگي‌تان هستيد را از بين مي‌برند.

به همين خاطر مهم است كه راجع به خرافات، منشأ و پيامدهاي آن صحبت كنيم. پس اگر شما نيز درگير اين افكار شده‌ايد يا مي‌خواهيد اطلاعات بيشتري راجع به اين موضوع داشته باشيد در اين مطلب همراه ما باشيد. براي دريافت خدمات مشاوره فردي كليك كنيد.

منبع: خرافات چيست ؟ | اعتقاد به خرافات چه پيامدهايي دارد؟

خرافات چيست

قبل از هر صحبتي بايد به اين سؤال پاسخ بدهيم كه “خرافات چيست ؟”. از نظر لغت‌شناسي خرافات جمع كلمه “خرافه” است؛ و خرافه در عربي به معناي سخني جالب اما اشتباه است. به همين خاطر افكار خرافي يا خرافات را مي‌توانيم اعتقادات و باورهايي بدانيم كه منشأ علمي و واقعي ندارند؛ بااين‌حال در ميان مردم رواج پيدا كرده‌اند.

منشأ خرافات از كجاست

سؤال مهم ديگري كه بايد به آن جواب بدهيم اين است كه خرافات از كجا شروع مي‌شوند؟ اگر واقعاً خرافه موضوعي است كه منشأ واقعي و علمي ندارد پس چطور بين مردم رواج پيدا كرده است؟ در اين قسمت سعي مي‌كنيم دلايل رواج‌پيداكردن خرافات را با هم بررسي كنيم.

نظريه اسكينر

اسكينر را مي‌توانيم معروف‌ترين روان‌شناس رفتارگرا بدانيم. به‌طوركلي اسكينر معتقد بود هر رفتاري كه بعد از آن تشويق شويم تبديل به يكي از عادت‌هاي زندگي ما مي‌شود. به‌عبارت‌ديگر با تشويق هر رفتار، احتمال تكرارشدن آن در زندگي ما بيشتر مي‌شود. در مقابل هر رفتاري كه تنبيه بشود يا بعد از آن نتيجه خوشايندي پيش نيايد به‌احتمال زياد كنار گذاشته مي‌شود.

از نظر اسكينر خرافات آن دسته از افكار و رفتارهايي هستند كه به‌وسيله يك نتيجه خوب تقويت شده‌اند. براي مثال فرض كنيد دانش‌آموزي متوجه شود درست روزي كه نگاه خود را از معلم دزديده است يا زماني كه وسايل خود را نياورده اما يك دعاي خاص را زير لب خوانده معلم از او درس نپرسيده است. اين موضوع باعث مي‌شود كه نگاه نكردن به معلم يا خواندن دعا به‌صورت يك باور خرافي در دانش‌آموز دربيايد.

يك نكته ديگر در نظريه اسكينر اين است كه اگر رفتارها گاهي اوقات تشويق بشوند و گاهي اوقات خير، احتمال تكرار آنها به‌مراتب بيشتر از وقتي خواهد بود كه يك رفتار هميشه تشويق بشود. اين دقيقاً همان دليلي است كه خرافات را جذاب مي‌كند. در حقيقت فرد با هر بار انجام آنها مي‌خواهد شانسش را براي رسيدن به نتيجه مطلوب امتحان كند.

نظريه يادگيري اجتماعي

آنچه راجع به خرافات و نظريه اسكينر گفتيم بيشتر از هر چيزي مي‌تواند اعتقادات فردي را توجيه كند. اما بعضي از باورهاي خرافي در بين تمام مردم رواج دارند. نظريه يادگيري اجتماعي مي‌تواند دليل اين افكار را توضيح بدهد. بر اساس اين نظريه ما هميشه رفتارهايمان را بر اساس تجربه شخصي يا آزمون‌وخطا ياد نمي‌گيريم.

بلكه بسياري از مواقع رفتارها براين‌اساس ياد گرفته مي‌شوند كه مي‌بينيم ديگران از آن نتيجه گرفته‌اند. در مورد باورهاي خرافي كه يك جمع به آن اعتقاد دارند نيز همين است. اينكه مي‌بينيم دوست ما در روز 13 ماه يك اتفاق بد را تجربه كرده باعث مي‌شود ما هم باور كنيم كه عدد 13 نحس است.

چه شخصيت‌هايي بيشتر به خرافات گرايش دارند

چرا بعضي از افراد توجه بيشتري به باورهاي خرافي دارند؟ در جواب اين سؤال مي‌توانيم بگوييم بعضي از ويژگي‌هاي شخصيتي باعث مي‌شوند شما آمادگي بيشتري براي اعتقاد پيداكردن به خرافات داشته باشيد. اين ويژگي‌هاي شخصيتي به شرح زير است. براي آشنايي با نشانه هاي اختلالات هذياني كليك كنيد.

شخصيت‌هاي اضطرابي

اضطراب يكي از ويژگي‌هايي است كه شما را براي درگيرشدن با خرافات آماده مي‌كند. به‌طوركلي اضطراب به اين خاطر ايجاد مي‌شود كه فرد نمي‌داند در آينده قرار است چه اتفاقي بيفتد. به‌عبارت‌ديگر اضطراب به اين معناست كه شما فكر مي‌كنيد كنترلي روي شرايط نداريد. به همين خاطر هركس به دنبال راهي مي‌گردد تا بتواند كنترل بيشتري روي محيط پيدا كند. مشورت گرفتن از فالگيرها يا گرفتن دعا از جمله راهكارهايي هستند كه يك شخص مضطرب از آنها استفاده مي‌كند.

شخصيت‌هاي وابسته

شخصيت‌هاي وابسته باور ندارند كه مي‌توانند خودشان كاري را انجام بدهند. آنها بيشتر اوقات پيرو راه و افكار ديگران هستند. به همين خاطر احتمال اينكه تحت‌تأثير باورهاي خرافي قرار بگيرند بيشتر از ديگران است. زيرا آنها در مقابل حرف و صحبت ديگران كاملاً وابسته هستند.

اختلال شخصيت اسكيزوتايپال

يكي از ويژگي‌هاي اصلي بيماران درگير با شخصيت اسكيزوتايپال اعتقاد آنها به افكار خرافي است. به همين خاطر شايد بيشتر از هر گروه و شخصيت ديگري اعتقاد به خرافات را در اين بيماران پيدا كنيد. براي آشنايي با اختلال شخصيت اسكيزوتايپال كليك كنيد.

اعتقاد به خرافات چه پيامدهايي دارد؟

يكي ديگر از سؤالاتي كه بايد جواب بدهيم راجع به پيامدهاي اعتقاد به خرافات است. اينكه يك گروه از انسان‌ها به خرافه اعتقاد دارند چه اشكالي دارد؟ اين افكار آسيبي براي كل جامعه نخواهند داشت. پس چرا بايد با وجود آنها مبارزه كنيم؟

در پاسخ به سؤال بالا بايد بگوييم كه اعتقاد به خرافات در بهترين حالت و كمترين مشكلي كه ايجاد مي‌كنند باور فرد به توانايي‌هاي خودش را زير سؤال مي‌برند. فردي را در نظر بگيريد كه به اين نتيجه رسيده فكركردن به قبولي در امتحان مي‌تواند باعث موفقيت او در آزمون‌ها يا رها شدن از مشكلات باشد.

اين فرد به‌تدريج و با هر بار تأييد شدن باورش، اعتقاد بيشتري به قدرت فكرش و در نتيجه اعتقاد كمتري به توانايي‌هاي خودش پيدا خواهد كرد. اين موضوع كم‌كم باور به توانمندي و اعتمادبه‌نفس فرد را از بين مي‌برد؛ و تا جايي پيش مي‌رود كه او ديگر اهميتي براي تلاش خودش قائل نشده و همه چيز را وابسته به تمركز بر آن فكر مي‌داند.

تأثير منفي ديگر اعتقاد به خرافات اين است كه اين باور در كل جامعه پخش خواهد شد. و در نتيجه روزبه‌روز انسان‌هاي بيشتري را درگير خود مي‌كند. به ميزاني كه اعتقاد به خرافات گسترش پيدا كند تلاش مردم براي فهميدن واقعيت‌ها و بالابردن آگاهي علمي كم مي‌شود. و اين موضوع طبيعتاً اثرات منفي بسياري بر روي جامعه و پيشرفت آن خواهد داشت.

راهكارهايي براي مبارزه با افكار خرافي

بالابردن آگاهي

اولين و مهم‌ترين دليل رواج‌پيداكردن خرافات نبود آگاهي است. وقتي شما نمي‌دانيد كه يك اتفاق چرا پيش آمده يا چرا اتفاق نيفتاده است دست‌به‌دامن حدس و گمان مي‌شويد. در مقابل هرچقدر مسائل براي ما روشن‌تر باشند احتمال اينكه به سمت خرافات برويم كمتر مي‌شود. پس مي‌توانيم بگوييم اولين راه براي مبارزه با خرافات اين است كه آگاهي خود را بالاتر ببريد.

پيداكردن مثال‌هاي نقض

يك قانون براي اينكه قانون باشد بايد هميشه عمل كند. براي مثال آب هميشه در صد درجه به جوش مي‌آيد. يا هر چيزي را كه از ارتفاع پرتاب كنيم به سمت زمين حركت مي‌كند. پس اگر انجام‌دادن يك كار خاص يا خواندن يك دعا باعث شده موفق شويد حتماً و حتماً بايد هميشه باعث اين كار شود. براي مبارزه با فكر خرافي بهتر است مواقعي كه برخلاف انجام‌دادن آن كار يا خواندن آن دعا نتيجه لازم را نگرفته‌ايد را يادداشت كنيد. اين مثال‌ها دليل خوبي براي اين هستند كه باور كنيد افكارتان خرافي است.

احتمال‌هاي ديگر را در نظر بگيريد

افكارتان را روي يك كاغذ يادداشت كنيد. سعي كنيد به اين سؤال پاسخ بدهيد كه به جز دعايي كه خوانديد يا كاري كه انجام داديد چه دلايل ديگري براي نتيجه به‌دست‌آمده وجود داشته است؟ پيداكردن ساير احتمالات به شما كمك مي‌كند متوجه سهم افكار خود در اتفاقاتي كه پيش مي‌آيند باشيد.

خرافات و اهميت مشاوره

يكي از معروف‌ترين و شايد بتوانيم بگوييم بهترين درمان‌ها در روان‌شناسي روش شناختي – رفتاري است. در اين روش تلاش مي‌شود تا افكار اشتباه فرد پيدا شده و سپس براي تغيير آنها به سمت افكار منطقي‌تر به فرد كمك مي‌شود. در كنار تلاش براي تغيير افكار به‌تدريج به او كمك مي‌شود كه رفتارهاي اشتباه خود را نيز كنار گذاشته و رفتارهاي سالم‌تري را جايگزين آن كند. باتوجه‌به اين كه خرافات نيز افكار و رفتارهاي غيرمنطقي هستند براي تغيير دادن اين شرايط مي‌توانيم از اين درمان استفاده كنيم. پس اگر شما يا هر يك از اطرافيانتان درگير اين افكار شده بهتر است قبل از هر كاري از يك روان‌شناس كمك بگيريد.

براي دريافت مشاوره تلفني در زمينه خرافات و هر فكر باورنكردني مي‌توانيد با برترين متخصصان در مجموعه مشاوره روانشناسي ذهن نو در هر ساعت از روز از طريق شماره 02191002360 تماس بگيريد.

سؤالات متداول

آيا افكاري مثل دود كردن اسپند و ازبين‌رفتن بدي‌ها كه نسل‌هاست رواج دارند واقعاً واقعيت دارند؟

هيچ منشأ علمي براي اين افكار وجود ندارد. و به‌خصوص مثال‌هاي نقض بسياري هم براي آنها وجود دارد. به همين خاطر نمي‌توانيم تنها به اين دليل كه آنها در چندين نسل ادامه داشته‌اند بگوييم كه اين افكار واقعيت دارند.

براي عضويت در اينستاگرام (ذهن نو) كليك كنيد

آخرين تحقيقات علمي روانشناسي

ورود به صفحه

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

شماره تماس با موبايل : 02191002360

منبع: خرافات چيست ؟ | اعتقاد به خرافات چه پيامدهايي دارد؟